Zihin, Psikoloji ve Felsefe Arkhé Kampı – CogIST

20-27 Ağustos 2023

Eğitmenler

Ceyhan Temürcü (ODTÜ), Yağmur Denizhan (Boğaziçi Ü.), Haydar Oğuz Erdin (Sabancı/Boğaziçi Ü.), Esra Mungan (Boğaziçi Ü.), Yunus Şahin (CogIST, Boğaziçi Ü.), İbrahim Ethem Deveci (CogIST, ODTÜ).

Tanıtım Metni

İnsanlık olarak zihni anlama çabamız bilim ve felsefe tarihi kadar eskidir. Buna karşın özellikle 19. Yüzyıldan itibaren çeşitli deneysel metotların gelişmesiyle birlikte psikoloji kendisini felsefeden ayırmaya başlayarak deneysel bir disiplin olagelmiştir. Bu kırılmayı ise daha sonraları nöronların ayrışık hücreler olduğu bulgusu, bu nöronların formel yöntemlerle modellenebileceği fikri, matematik ve fizikteki gelişmelerle birlikte Sibernetik Hareketi’nin ortaya çıkışı, Alan Turing ile birlikte bilgisayar ve yapay zeka kavramlarının gündeme gelişi, zihin bilimlerinden bilim insanlarının bu teknikleri kullanarak zihni anlamaya yönelmesi, bilişsel bilimin doğuşu, beyin görüntüleme tekniklerinin gelişmesi vs. gibi geçtiğimiz yüzyıla yayılan gelişmeler izledi. 

Tabii ki tüm bu gelişmeler bilim dalında olduğu gibi kavga-gürültüsüz, fikir ayrılıkları ve uzun yıllara yayılan tartışmalar, farklı araştırma gelenekleri ve ekoller olmadan gerçekleşmesi mümkün değildi. Zihin derken ne kastediyorduk, zihin diye bir şey var mıydı, zihnin doğası neydi veya nasıldı, zihni en iyi hangi yöntemsel araçlarla inceleyebilirdik, incelemelere nereden başlamamız gerekiyordu, zihin bir bilgisayar mıydı yoksa değil miydi, insan zihni ile diğer canlıların zihni arasındaki fark neydi veya bir fark var mıydı gibi ve daha nicesine bambaşka yanıtlar veriliyordu. 

CogIST ve Arkhé işbirliği içinde 20-27 Ağustos tarihleri arasında Şirince Kampüsü’nde düzenleyeceğimiz bu kampta Husserl’den Chomsky’ye, Turing’ten Ada Lovelace’e, Gibson’dan Friston’a tüm bu tartışmaları ele alacak, “Nasıl bir bilişsel bilim? Nasıl bir psikoloji? Nasıl bir nörobilim?” soruları eşliğinde zihne ve zihin bilimlerine nasıl yaklaşmak gerektiğini, çağdaş çalışmalar eşliğinde tartışacağız. 

CogIST bilişsel bilim etrafında faaliyet yürüten bağımsız bir oluşum. Hakkında daha fazla bilgi almak için www.cog-ist.com adresini ziyaret edebilirsiniz. Kamp için sorularınızı ise info.cogist@gmail.com adresinden veya Instagram ya da Twitter hesapları aracılığıyla iletebilirsiniz!

Kimler Katılmalı? 

Kampımızın kapısı ilgilenen herkese açık. Bununla beraber, özellikle psikoloji, nörobilim, felsefe, dilbilim, antropoloji ve bilgisaya bilimi/yapay zeka gibi alanlardan lisans veya yüksek lisans öğrencilerine öncelik verilebilir. 

Dersler ve İçerik Detayları

Ceyhan Temürcü (PhD) - Klasik Bilişselcilik ve Yeni Yapay Zeka

Bilişsel bilim içinde simgesel bilgi işlemeye dayalı, kural tabanlı modelleme önemini hâlâ korusa da, bağlantıcı sinir ağları ve derin öğrenme uygulamaları, özellikle son 10 yıldır yapay zeka alanında büyük gelişmeler sağladı. Bu derste bu iki paradigmanın temellerini, birbirlerine göre farklıklıklarını ve güncel ve potansiyel olarak birlikte kullanım alanlarını keşfedeceğiz.

Oğuz Erdin (PhD) – İnteraktivizm

Mark Bickhard'ın biliş hakkındaki oldukça sıradışı yaklaşımı olan interaktivizme bir griş yapmaya çalışacağız. Bu yaklaşım, temsillerin varlığını reddetmeyen eylem-temelli bir yaklaşım. Hatta tam aksine bu görüş, temsilleri salt olarak süreç ontolojisinden hareketle tüm zaman/mekan ölçeklerinde temellendirerek doğallaştırmayı vaad ediyor.

İbrahim Ethem Deveci – Ekolojik Psikoloji

Bu derste 20. Yy’ın ikinci yarısında James J. Gibson ve Eleanor J. Gibson’ın yazdıkları eserlerle öncülük ettikleri ekolojik psikoloji akımına bir giriş yapılacak, tarihi, felsefi temelleri ve bilişsel bilimler ile ilişkisi incelenecektir. Psikoloji içerisinde enformasyon işlemeye dayalı akımlara bir alternatif olarak ortaya çıkan, öncelikle görsel algıya ve gelişime, ardından bilişe dair diğer pek çok alana uyarlanan ekolojik yaklaşımın temel ilkeleri, bugün biliş çalışmalarında yerinin ne olduğu ve enformasyon işlemeye dayalı akımlara bir alternatif oluşturup oluşturamayacağı temel tartışmalar arasında yer alacaktır.

Yunus Şahin – Bedensellik ve Enaktivizm(ler)

Bilişsel bilimde özellikler 80’ler ve 90’larda ortaya çıkıp günümüze kadar giderek popülerleşen radikal görüşleri ele alacağız. Bu görüşleri, arasında daha ılımlı konumlanan temsilsel bedensellikten temsilsel açıklamaları tamamen reddeden enaktivizme ve enaktivizmin farklı alt ekollerine değin bir yelpazede inceleyeceğiz. Bu görüşlerin nasıl ortaya çıktığını, ne gibi öncülleri olduğunu ve neden, nasıl sorunlara cevap olarak popülerleştiklerini ve günümüze değin popülerliklerini arttırdıklarını tartışacağız.

Yağmur Denizhan (PhD) - Biliş Binası: Bütünsel Bir Sürecin Bileşenleri Olarak Algı, Bilgi ve Zeka

Bu konuşmada, algı süreçleri, bilginin oluşumu ve zekânın işleyişi bütünsel bir süreç olarak ele alınacak. Burada sunulacak görüş, sistem ve kontrol mühendisliği perspektifinden sunulsa da, aslında biyosemiyotik alanının bazı kavramları ve Gilbert Simondon’un Bireyleşme Teorisi üzerine kurulu. Konuşmanın amaçlarından biri de, somut-soyut, nesnel-öznel, bilimdışı-bilimsel, algı-bilgi gibi keskin ayrımların mutlaklığını sorgulamak.

Esra Mungan (PhD) - Geştalt Kuramı: Psikolojide Beklemeye Alınmış, Çokça Yanlış Kavranmış Devrimsel Bir An Mı?

Bu üç saatlik buluşmamızda sizlere, kanımca psikoloji tarihinin en ilginç ve zihin açıcı kuramlarından Geştalt kuramını anlatmayı hedefliyorum. Bu kuram nasıl ortaya çıkıyor, o zamanın ve bugünün psikolojisiyle nerede ayrı düşüyor, onlarda ne gibi eksiklikler görüyor, bu eksikliklikleri neye dayandırıyor? Geştalt kuramının hemen hiç bilinmeyen bellek alanındaki ilginç fkirleri nelerdir? Geştalt kuramı üretken düşünmeyi ve yaratıcılığı nasıl ele alıyor? Böylesi devrimsel denebilecek bir kuram nasıl oldu da böylesi çarpıtılmış olarak günümüze gelmiştir?

Okuma Önerileri

Zihin, Psikoloji ve Felsefe Yaz Kampı’nı en verimli şekilde geçirmek için, katılımcılara kampa gelmeden önce aşağıdaki okuma önerilerine başvurmayı öneriyoruz.

Rescorla, Michael, "The Computational Theory of Mind", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2020 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = .

Gallistel, C.R. (1982). The Organization of Action: A New Synthesis. Psychology Press. (Chapter 8) https://doi.org/10.4324/9780203780794

Minsky, M. L. (1967). Computation: Finite and Infinite Machines. Englewood Cliffs, N. J.: Prentice-Hall. (Chapter 3 &4)

Bickhard, Mark H. (2009). The interactivist model. Synthese 166 (3):547 - 591.

Lobo, L., Heras-Escribano, M., & Travieso, D. (2018). The history and philosophy of ecological psychology. Frontiers in Psychology, 9, 2228.

KADIHASANOĞLU, D. (2018). A discussion of James J. Gibson's Theory of visual perception in the context of embodied cognition. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(2), 1788-1810.

Wilson M. (2002). Six views of embodied cognition. Psychonomic bulletin & review, 9(4), 625–636. https://doi.org/10.3758/bf03196322

Ward, Dave ; Silverman, David & Villalobos, Mario (2017). Introduction: The Varieties of Enactivism. Topoi 36 (3):365-375.

Yagmur Denizhan (2023) Intelligence as a Border Activity Between the Modelled and the Unmodelled, Angelaki, 28:3, 25-37, DOI: 10.1080/0969725X.2023.2216542

Mungan, E., Dr. (2021, September 10). Gestalt Theory: Its Past, Stranding and Future. https://doi.org/10.7816/nesne-08-18-15

Mungan, E., Dr. (2022, February 20). Still ahead of their time: Gestalt theory's intriguing ideas and research in memory. https://doi.org/10.7816/nesne-09-19-12

Mungan, E., Dr. (2022, March 18). Gestalt Research on Problem-Solving and Today’s Gestalt. https:

//doi.org/10.7816/nesne-09-20-09