2020 gerçekten ilginç bir sene. Bu yargı muhtemelen her yıl için belli bir doğruluğa kadar yapılabilir, ancak 2020 birçok konudaki sabit fikirlerimizi o kadar derinden sarstı ki, tarihte de bir köşetaşı olarak anılması muhtemel. Tarihi okumak ve yaşamak arasındaki fark da bu olsa gerek, okurken ilginç, ancak yaşarken biraz daha karmaşık bir hissiyat getiriyor. İleride çocuklarımıza 2020 senesini anlatıp duran Z-Boomer kuşağı mı olacağız dersiniz?

Son Havadis’i desteklemek isterseniz Patreon sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Her destek daha kaliteli bir Havadis demek, unutmayın. Destek vermek için tıklayın

İngilizce servisimiz de başladı! Turkey Courier’de Sarp Duyar ile Türkiye gündemini tartışıyoruz. Türkiye’ye ilgili ancak Türkçe bilmeyen arkadaşlarınıza önerirseniz çok seviniriz! Video sayfası için tıklayın

Amerikan Seçimleri

ABD’de 3 Kasım günü Başkanlık Seçimleri vardı. Başlangıçta Trump’ın önde götürdüğünü düşündüren bir tablo varken, Havadis’in yazıldığı 6 Kasım’da yarışı Biden’ın kazanacağı anlaşıldı. Şimdi soru şu: Trump bu savaşı bırakacak mı? Mahkemelere başvurulup Türkiye seçimlerine benzer bir tablo mu oluşacak, yoksa daha da ciddileşecek ve bir müdahale gerektirecek mi? 

Biden’ın başkanlığı durumunda Türkiye’nin başlangıçta daha olumsuz bir pozisyonda kalacağını düşünüyorum. Biden’ı Trump’tan ayıran büyük bir fark, Rusya’yı ABD’nin önündeki en büyük tehdit olarak tanımlaması. Türkiye ise geçtiğimiz yıllarda Moskova ile bir aşk-nefret ilişkisi içinde gidip gelmekte. Biden’ı başkanlığı durumunda Türkiye’nin Rusya ile ilişkilerde çok daha net bir pozisyon alması icap edecektir. Ya S-400’leri aldığımızla kalıp 2,5 milyar doların üstüne su içeceğiz, ya da yaptırımları göze alacağız. Yaptırımlar konusunda ABD Senatosu’nun Cumhuriyetçiler elinde kaldığını hatırlatmakta da fayda var, Biden’ın gücünün ne raddede olacağını önümüzdeki aylarda göreceğiz. Moskova ve Washington arasında kalırsa Türkiye’nin ABD tarafına meyledeceğini düşünüyorum, ancak bunun da Ankara için çok ciddi sonuçları olabilir. Biden’ın konuşmalarında Türkiye’nin bölgede yarattığı etkiden memnun olmadığı aşikar, VP olarak seçtiği Kamala Harris’in zaten Türkiye’yle alakalı olumlu herhangi bir şey söyleyeceğini sanmıyorum. Velhasılıkelam, Türkiye’nin tercih yapma vakti geldi. Biden’ın kararlılığına göre, Rusya ile bağları azaltma zamanı.

Bu hafta Samos Sürgünü’nde Amerikan Seçimlerini masaya yatırdık, dinlemek için: Amerikan Seçimlerinde Son Durum Ne?

Karabağ’da İran ve İsrail

Dağlık Karabağ’da Azerbaycan Ordusu ilerlemeye devam ediyor. Gelen raporlara göre Şuşa (Shushi) ve Hankendi (Stepanakert) de aktif çatışmanın devam ettiği yerler arasında. Bu iki yer, Karabağ bölgesinin en büyük iki şehri, o yüzden kritik önemdeler. Azerbaycan’ın hamlesinin önüne geçecek uluslararası bir müdahale gelmeyecek gibi görünürken, Rusya bu hafta “İran’ın teklifini” değerlendireceğini belirtti. Sorun şu ki, İran’ın teklifi nedir bilmiyoruz, açıklanmadı. Ama İran’ın nüfusunun 3’te 1’inin Azeri olduğu düşünülürse, Azerbaycan lehine bir teklif olması zor. İran’daki Azeri nüfusu sebebiyle iki Şii Müslüman bir ülke olan Azerbaycan yerine Ermenistan’ı tercih ediyor, Tahran’ın gördüğü risk o kadar büyük. Tam da bu sebepten, İsrail de Azerbaycan’ın yanında duruyor. İran’a karşı kullanabileceği, işbirliği yapabileceği bir devlet olarak algılıyor, haksız da değil. Geçen hafta düşmanımın düşmanı demiştik, hatırladınız mı?

Azerbaijan-Armenia conflict: Russia says will consider Iran’s proposal to end fighting

İdlib’de plan ufukta göründü mü?

TSK, Suriye sınırları içinde bulunan en büyük askeri üssünü terkediyor. Hama yakınında olan üs, geçen yıl Suriye Ordusu’nun taarruzu sonucunda bir ada olarak kalmıştı. Türkiye’nin bu üslerden çekilmesi olumlu bir hamle. Geçen yılın taarruzundan sonra statükonun Türkiye lehine değişmesinin çok zor olacağı belirgindi, Esad’ın kazandığı Suriye İç Savaşı’nda kaybeden tarafta ve tek başına savaşıyordu. Artık anlıyoruz ki, M-4 Karayolu Kuzey Suriye’deki fiili sınırımız oldu. TSK, muhtemelen M-4 çevresinde konsolide olacaktır. Bunun faturası kime çıkıyor derseniz, Ankara’ya tabii ki. Ankara’nın bu faturayı üstlenmesi de İdlib bölgesinde yaşayan, ve Türkiye’ye kaçmaları mümkün olan Suriyeliler. Ülkeye 3 milyon daha Suriyeli mültecinin gelmesi toplumsal bir infiale sebep olur mu? Olur gibi görünüyor. Peki siz böyle bir şey olmaması için ne bedel öderdiniz?

Turkey evacuates largest military base in Syria – Middle East Monitor

Sosyal medyaya toplu ceza

Sosyal medya devlerinden talep edilen Türkiye’de ofis açma, vergi verme ve yasal sorumlu bulundurma isteğinin ilk deadlinelarından birisi bu haftaydı. Hiçbir sosyal medya platformunun isteklere uymaması sonucunda 10’ar milyon TL ceza kesildi. Bu platformlar arasında Facebook, Instagram, Tiktok, Youtube gibi şirketler bulunuyor. Türkiye’nin vergi alma isteği makul bir istekti, ve bu da Nisan 2019’dan bu yana uygulanıyor, bu platformlardaki reklamlara 18% KDV uygulanıyor. Şimdi ceza uygulanan istek ise, Ankara’nın sosyal medyayı kontrol etme arzusundan kaynaklanıyor. Eğer platformlar Türkiye’nin bu isteklerine uymazsa, bant genişlikleri kısılacak, ve sonunda bu mecralar Türkiye’den erişilemez olacak. Devletten herkese sosyal medya detoksu!

Turkey imposes $1.2M fine on Facebook, others – Middle East Monitor

THY’de ekstrem zarar

THY, yılın üçüncü çeyreğinde 786 milyon dolar zarar ettiğini açıkladı. Pandeminin tekrar gündeme oturmasıyla yazın gördüğü düzelme trendini kaybeden ve tekrar serbest düşüşe giren havayolu şirketlerinin hali yine vahim. Türkiye Varlık Fonu’nun müdahalesi yakın olabilir.

THY’nin 9 aylık zararı 786 milyon dolara ulaştı

Libya’daki pozisyonumuz kemikleşiyor mu?

Hatırlayacağınız üzere, Libya’da Sarraj Hükümeti’ne askeri destek veriyorduk, ve uzun yıllardır ilk defa bir savaşın kazanan tarafında kalmıştık. Bunlar olduktan sonra Libya’da ilan edilen ateşkes ve Tobruk ile Trablus Hükümetleri’nin anlaşması, Türkiye’de “safdışı mı kalıyoruz” hissiyatı uyandırmıştı. Ancak bu hafta Libya’da iki savaşan tarafın meydana getirdiği “5+5 Askeri Konseyi” Türkiye’den gelen askerlerin Libya’da kalacağına hükmetti. Bu durum, Trablus Hükümeti’nin savaşı hala bitmiş görmüyor olabileceğine, ve kendini sağlama aldığına işaret olsa gerek. Türkiye’nin varlığı bir süre daha devam ederse Ankara’nın Libya siyaseti üzerindeki etkisi de kemikleşebilir. 20 senedir ilk defa bir amacımıza eriştik galiba, ne dersiniz?

Security sources: ‘Turkey troops remain in Libya at GNA’s request’

Macron’un reform isteğine destek beklenmedik yerden

Fransız lider Macron, İslam’ın reform edilmesi gerektiğini söylemiş, bu sözleri Müslüman ülkelerden tepki görmüştü. Boykotlara ve bayrak yakmalara kadar varan meseleye destek, Birleşik Arap Emirlikleri’nden geldi. BAE Dışişleri Bakanı Enver Gargaş, “Macron’un Müslümanları entegre etmek istediği için” öyle dediğini savundu. Aslında Enver Bey de haklı, Macron’un bu söylediği en azından Avrupa’daki Müslümanlarda gerçekleşmezse Müslümanların Avrupa’daki varlığı sağlam olmayacaktır. Ancak elbette ki BAE güzide İslam coğrafyamızın en rasyonel devleti olmakla bilinecek bir yer değil, sebebi neydi diye soracak olursanız tarihsel bir örnek yeterli olacaktır. Hıristiyan Fransa’nın Habsburg’lara karşı Osmanlı ile nasıl ittifak yaptığını hatırlayın.

UAE minister backs Macron over call to ‘reform’ Islam

Sıcak sıcak: TCMB Başkanı görevden alındı

Bu bülten size gönderilmeden önceki gece (6-7 Kasım Cuma-Cumartesi), sabah saatlerinde TCMB Başkanı Murat Uysal görevden alındı. Uysal’ın yerine eski Maliye Bakanı Naci Ağbal getirildi. Tahminimce Murat Bey’in kendi isteği dolayısıyla işine son verildi. TL’nin “ekstrem” değer kaybettiği bu süreçte ne yapılması gerektiği bu kadar belliyken yapamıyor olmak bir yıpranmışlık getiriyordur diye tahmin ediyorum. Muhtemelen bu politikanın değişmesini istedi, ama hükümetten desteği bulamadı, ve bir tür “istifa” sunmuş oldu. Bir başka olasılık Ankara’nın sonunda sorunu fark etmiş olması, ve düşük faiz meselesini yıkacak bir günah keçisi araması. Birinci senaryo 90%, ikincisi 10% olasılık.

TCMB Başkanı Uysal görevden alındı, yeni başkan Ağbal