30 Temmuz- 6 Ağustos | Arkhé Köyü

Soğuk savaşı müteakip konjonktüre dair anaakım televizyondan en yüksek üniversite çevrelerine herkesin dilinde yükselen güç Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasında kurulmuş olan oyun var. 2022’nin en esas gündemi Ukrayna Savaşı dahi büyük resimci ağızlarda bu paradigmaya referansla var oldu. Arkhé Uluslararası İlişkiler Yaz Okulu’nun 2022 edisyonunda, 21. Yüzyılın “büyük oyunun” açılışlarını etüt edeceğiz.
Bir haftalık program kapsamında bu mücadelenin Avrasya ve Doğu Asya cephelerini incelemeye karar verdik. Ülkemizde Doğu Asya çalışmalarının güdüklüğü ve Türk Ostpolitikin demagojik doğası ışığında bir hayli lakaytça konuşulan bu önemli meseleleri global akademinin standartlarına yakınsar bir biçimde konuşmanın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu alanda dişe dokunur laflar söylemeye talip herkesi programımıza bekliyoruz. Peki, nedir bu alandaki trendy sorular?

Avrasya cephesi
Yüzyıl başında mülteci sıfatıyla modern Türkiye sınırlarını dolduran milyonların torunlarının hatıralarında hala canlı olduğu üzere imparatorlukların sahada siyaseten yıkımı mümkün. Peki imparatorluğun yönetsel belkemiğini oluşturan, ekonomiden diplomasiye her alanda siyasa üreten yönetici bürokrasi nezdinde imparatorluk ne anlama gelir? Bu bilişsel kategori nedir, reelpolitikte nerede vücut bulur, nereden gelir ve nasıl yıkılır? Somutlamak gerekirse, beş benzemezi bir araya getirip birinci dünya’ya kafa tutan Sovyet bürokrasisinin artıkları geriye nasıl bakıyor, daha da önemlisi bu hatıra şimdiyi ve geleceği nasıl şekillendiriyor? Berlin’den Kamçatka’ya multietnik bir makinenin kondüktörleri Rusya gibi çok daha monolit bir ulus devletin monotonluğuna nasıl sığabilir, sığamazsa ne olur?
Rusya'nın ekonomik ve askeri açıdan SSCB'nin bir gölgesi olduğu aşikar. Ancak Rus bürokrasisi buna ikna olmuşa pek benzemiyor. Pek çok çerçeveden bakıldığında ekonomik büyümeye ağırlık vermesi gereken Rus devleti neden agresyonu tercih ediyor? Rusya'nın ABD-Çin yol ayrımında Pekin'i tercih edeceği öngörülüyor. Batı bunun için neler yapabilir? Çin'in AB'ye uzanan koridoru işlevi gören bir Rusya nasıl bir güvenlik açığı teşkil ediyor?

Pasifik’te ne oluyor?
21. yüzyıl makro tarihinin belirleyici unsuru olacak Çin-Amerikan çekişmesinin pek çok cephesi belirlendi, siperler kazılıyor. Batı tarafınca ekonomik tetikçilik başlığı altında değerlendirilen Çin’in Latin Amerika ve Afrika yatırımları özellikle kolonyal çıkarlara göbekten bağlı Avrupa basınında yeni bir korku unsuru. Türkiye özelinde ise esas gündemimiz Modern İpek Yolu. Esasında çağ kapayıp çağ açacak türden ekonomik imaları olan bu azimli projenin irili ufaklı etkilerini Afganistan’da ve Karabağ’da gördük, gayretkeş analistler süratle askeri gelişmeleri bu paradigmada bir yerlere oturttu bile.
Peki soğukkanlı bir biçimde oturup düşündüğümüzde şu an ekonomik savaşın hangi aşamasındayız? Filler tepinirken hangi otlar ezilecek? Bir sonraki çatışmayı nereden bekleyeceğiz? İşin en özünde, ekonomik savaş nedir? Tarih bize ne söyler, ve tarihsel örneklere kıyasla bu ekonomik savaşı diğerlerinden ayıran nedir?