Canlılığın duyumsama ile yani kendisi olmayana karşı üretken bir tepki ile başladığını varsayıyor, kampımızda algıların farklı canlılara yarattığı dünyalar ve bu dünyaların sınırları üzerine konuşmayı planlıyoruz.

Homo sapiens sapiens’in görme duyusu öyle gelişmiştir ki insanın kendi korteksi olduğu gibi superior colliculus gibi diğer duyuların retinotopic koordinatlara aktarıldığı ve multimodal entegrasyonun sağlandığı ayrı merkezler de vardır. Dahası bu görsel duyu sistemleri, prefrontal korteksten limbik sisteme, öğrenmeden duygulara kadar çok çeşitli alan ve sistemlerle bağlantılıdır. Bu yapılanmanın etkilerini kâh sanattaki temsiliyet fikrinde kâh dildeki duyulara ait sözcüklerde, betimlemelerde, mecazlarda görebiliyoruz (Örneğin iyi gitmek, iyi ‘görünmek’, kadife/ince/kalın ses vb.). Heidegger’a göre felsefedeki varlık sorununun Antik Yunancanın dil biçimi ile alakalı olduğu fikrine yahut Sokrates’in dilin temellerinin yansıma kelimelere dayalı olduğunu ve doğal dil inşasını savunduğu Cratylus diyaloğuna baktığımızda ise algıların sadece bireyle bitmediğini, toplum inşasına ve sosyalleşme biçimlerine kadar ulaştığını görüyoruz. Tam da bu sebeple görsel algıyı odağımıza almak farklı tür, kültür ve bireylerin dünyalarındaki çeşitlilikleri inceleyebileceğimiz bir kapıyı aralıyor.

Kampı düzenleyenler olarak test etmek istediğimiz bir diğer hipotezimiz ise, belki de kulağa hiç de yabancı gelmeyen bir tez olan, insanın görme ağırlıklı bir canlı olduğu ve bu yatkınlığının içinde bulunduğu kültür ile körüklendiği, diğer duyularının bu hegemonya altında biraz da görselliğe hizmet uğruna eğitildikleridir. Konuyu bu şekilde kavramsallaştırdığımızda ise kendiliğinden ortaya çıkan birkaç temel başlığımız oluyor:

1) TÜRLER ARASI FARKLILIKLAR
Bu konu altında diğer canlıların özellikle verili dünyayı anlamlandırırken hangi duyularına güvendikleri yani hangi duyularını öznel bir “world construction” için kullandıkları incelenebilir. Bununla ilişkili olarak baskın olarak kullandıkları duyularının görsel dünyalarını nasıl değiştirdiği düşünülebilir. Bu teorileri destekleyen biyolojik strüktürler incelenebilir (Örneğin insandaki fusiform gyrus gibi görme işlevi için özelleşmiş merkezler diğer canlılarda nelere karşılık gelir?)

2) KÜLTÜRLER ARASI FARKLILIKLAR
Oral kültür / yazılı kültür ağırlığının değişikliğine bağlı olarak görme / duyma farklılıkları; representasyon olmayan bir sanat/dil mümkün mü, yahut farklı duyuların representasyonu yapılabilir mi?

Farklı bir doğaya maruz kalan insanların (Örnek: Çölde yaşayan ya da yeşillik ve cümbüş görmeye alışık olan) görme duyuları ve paralel olarak dünya algıları nasıl değişir?

Kültürler arası ikonografi farkı

Yerleşim tarzının / sosyolojik yapılanmanın algı ile ilişkisi

Gelenekler, ritüeller vb. sosyal aktivitelerde algının (görsel yahut başka da olabilir) yeri

Psikedelik maddelerin yarattığı farklı algı durumları ve bunların kültürlerdeki yeri / appropriation tarzı

Felsefenin (özellikle Antik Yunana dayandırılan felsefenin) görme temelli bir toplumda yaşamamızla paralel giden soruları, dalları var mı? Başka algıları kendine yuva bilen toplumlarda felsefe yapılabilir miydi?

3) BİREYLER ARASI FARKLILIKLAR
Gelişimsel ya da sosyal farklılığı olan bireylerin algılarında da genelde norm dışı seyirler görülüyor. Burada hangisinin hangisine etki ettiği gibi nedensel ilişkiler aramak yerine bir beraberlik görüyoruz. Mesela yüzlere odaklanmadıkları şeklinde genellenen otizm vakalarının görsel algısı incelendiğinde, aynı grubun görme engeli olan grupla paralellikleri olduğu bulunuyor. Bu şekilde farklı klinik vakaların, özellikle sosyal ya da kişilik problemleri üzerinden tanı almış vakaların, görsel algılarında nasıl değişiklikler oluyor?

Beden kullanımındaki farklılıklar, tikler, engeller, görsel algıyla nasıl bir ilişki içindedir?

Görmenin fenomenolojisi düşünüldüğünde, alışık olduğumuz dünyada aslında ne tür yanılsamalar, yorumlamalar var? Halüsinasyon/illüzyon gibi sapmalara baktığımızda orada değişen aslında nedir? Herhangi bir zamanda görme duyumuza güvenebilir miyiz?

Çocukların çizimlerinden de etkilenen Piaget, Merleau Ponty gibi figürler üzerinden çocuk görme duyusu vs. yetişkinlerin görsel dünyası...

4) BAŞKA DÜNYALAR MÜMKÜN MÜ?
Burası belki bir oturum tarzında, bir fikir alışverişi emeli güden, bu kampın nihai sorusu olduğunu da düşündüğümüz ucu açık bir başlık: Bizim bir tür olarak algıların farklı organize edildiği diğer canlıların dünyasını anlamamız mümkün mü? Ya bir kültürün bu kapsamda başka bir kültürü anlaması? Peki bir insanın başka bir insanı?

Diğer duyuları keskinleştirmek ne demek, dokunmayı, duymayı öncelemek yahut bunları temel alarak bir dünya modeli kurduğunu varsaydığımız türleri, bize yabancı kalan kültürleri araştırmak ne demektir, bu yeni modelin modern pratiklere etkileri neler olabilir ve dijital dünyada duyuları kullanma prensiplerimiz benzer midir, gibi soruları ele alacağız.

Konuşmacılar:
İnci Ayhan
Alper Açık
Zeynel Günbek
Tolga Birdal
Elçin Akturan
Berna Şimşek